Elokucja

Elokucja (łac. elocutio – wysłowienie, styl, język) – właściwe, jasne i ozdobne wysłowienie, odpowiednie użycie słów do myśli, uporządkowane wypowiadanie myśli.

Teoria elokucji obejmuje trzy grupy zagadnień:

1. Typologię stylów – celowe ułożenie wypowiedzi do przedmiotu i słuchaczy,
2. Zasady wyboru i przekształcanie słów – tropy i figury retoryczne,
3. Wiedza o okresie retorycznym – konstrukcji zdania.

Czynniki określające styl:

• Skala ozdobności w zakresie słownictwa i konstrukcji zdania (okresu retorycznego), stopień nasycenia środkami uwydatniającymi perswazję emocjonalną.

Składa się z czterech działów:

• latinitas - łacińskość, tu w znaczeniu metaforycznym: poprawność – unikanie błędów gramatycznych, leksykalnych, składniowych, dokładne opanowanie języka mowy; niepoprawność języka wypowiedzi może mieć negatywny wpływ na odbiór przekazywanych treści,
• claritas - jasność – język ma być zrozumiały, aby perswazja mogła być skuteczna,
• decorum, inaczej aptum - stosowność – musi zawierać funkcjonalność, celowość,
• ornatus - ozdobność – dobre wysłowienie powinno zawierać siłę, blask, pomysłowość, bogactwo, dowcip, płynność, staranność, rozmaitość.

Istnieje ciągłe napięcie między claritas a ornatus - aby osiągnąć zgodność potrzebna jest duża biegłość.

Inne nurty to m.in. styl azjański oraz styl attycki.